Auschwitzsymposium 21-1-2020

Toen opperrabbijn Jacobs mij vroeg om mee te gaan naar het Auschwitzsymposium, vanwege de 75^e jarige bevrijding georganiseerd door European Jewish Association (‘the Jewish Voice of Europe’) in Krakau, kon en wilde ik geen weerstand bieden, ofschoon ik er tot op heden van afgezien had om een concentratiekamp te bezoeken. Regelmatig ging ik eerst met ‘mijn’ studenten en later met onze kinderen naar de restanten en het herinneringscentrum van Kamp Westerbork, maar een concentratiekamp vond ik te huiveringwekkend.

Bestuurslid rabbijn Menachem Margolin opent het symposium met te wijzen op de voortdurende strijd tussen licht en duisternis. Hij vindt het raadzaam om de schaal van antisemitisme goed te analyseren en Europese regeringen op te roepen om voor vrijheid van haar burgers te zorgen.

Bestuurslid rabbijn Shlomo Koves werpt de vraag in ons midden hoe het kan dat 75 jaar na de bevrijding van Auschwitz er nog mensen met antisemitische ideeën opgevoed worden. De oorlog met wapens is over, maar er is nu een oorlog met gedachten gaande: het antisemitisme. Dit is een virus met in elk Europees land weer andere kenmerken. In een oorlog moet je effectieve wapens zoeken. De effectiefste wapenen bij deze gedachtenoorlog zijn: educatie, educatie en educatie. En dat alles met als doel: nooit meer een holocaust.

Namens de Poolse regering sprak staatssecretaris Jaroslaw Sellin. Hij wees erop dat Hitler pas met zijn uitroeiingsplan kon beginnen toen Polen door hem ingevallen was. Polen heeft nooit met Hitler gecollaboreerd. Het Poolse leger had 110.000 joodse soldaten. Na de oorlog heeft Polen meteen gezorgd voor monumenten voor de holocaustherinnering.

Oostenrijkse OVP-politicus en e National Council President Wolfgang Sobotka voelt zich bevoorrecht te hebben kunnen spreken met overlevenden en nabestaanden van Auschwitz-slachtoffers. Oostenrijkers zeggen soms zich als eerste slachtoffer van Hitler te beschouwen, maar zij die meededen waren geen slachtoffers! We moeten tegengif geven tegen antisemi­tis­me. Antisemitisme is racisme. Er is geen begrip op te brengen voor antisemitisme. Oostenrijk gaat elke twee jaar antisemitsime-onderzoek doen. 75 jaar na de bevrijding van Auschwitz is 10% van de Oostenrijkers nog antisemitisch. Onder de moslimmigranten is dit zelfs 65%. Een nieuwe vorm van antisemitisme is anti-judaïsme. Israël wordt gedemoniseerd. De afgelopen tijd is Israël 50 keer door de VN vermaand. Noord-Korea, Irak, Oekraïne, Saoedi-Arabië 0 keer. Dit is niets anders dan antisemitisme.

Michael O’Flaherty, directeur van Europese Unie Fundamental Rights Agency wijst erop dat de holocaust de donkerste bladzij is van de geschiedenis van Europa. Antisemitisme wordt door veel Joden als grootste probleem ervaren. Er zijn Joden die er dagelijks mee te kampen hebben. Holocaust-onderwijs en registreren van alle antisemitische incidenten is belangrijk. We moeten antisemitisme niet alleen bevechten, maar ook voorkómen. Beveiliging van Joodse gebouwen is belangrijk. De Joodse organisaties moeten deze kosten niet betalen. De staat moet haar burgers beschermen. Als Europa haar Joodse gemeenschap verliest, heeft zij gefaald.

Antisemitisme is niet alleen een fysieke aanval, maar ook een mentale oorlog, zo zegt de Ne­derlandse opperrabijn Binyomin Jacobs. 85% van mijn familie is vermoord. Toen hem gevraagd werd wat hij van Netanyahu’s advies vond om als Joden naar Israël te keren, gaf hij een tweezijdige reactie: enerzijds mooi dat Israël er is, want zijn ouders hadden geen plek waar ze veilig heen konden. Anderszijds vindt hij dat hij zelf moet kunnen bepalen wanneer hij naar Israël gaat.

100.000 van de 140.000 Nederlandse Joden zijn vermoord. Het hoogste percentage in Europa. Er was in Nederland verzet, maar dat was maar een heel klein percentage.”

Jacobs’ vader zei na de oorlog tegen hem dat Auschwitz niet meer zou gebeuren. Aan het eind van diens leven, waarschuwde zijn vader hem echter: “It could happen again!”

Destijds dacht rabbijn Jacobs dat antisemitisme weer in Polen of Duitsland maar toch niet in Nederland groot zou worden. De huidige Nederlandse regering is niet antisemitisch, maar kunnen niet de volgende regering bepalen. Hitler kwam democratisch aan de macht…

De opperrabbijn wijst erop dat zijn huis beveiligd wordt. “Onze Joodse scholen zijn beveiligd als gevangenissen. Soldaten bewaken permanent onze kleinkinderen. Dat is mooi, maar ook heel absurd. 75 jaar na de bevrijding van Auschwitz, zegt Jacobs: “Ik puzzel: is Auschwitz echt bevrijd?”

Kleindochter van Auschwitz-overlevende Mireille Knoll, Keren Knoll heeft een heftig verhaal: “Morgen lopen we de door de poorten van de hel. Die zijn er nog steeds. Het he et haat. Je zou denken dat we na de bevrijding van Auschwitz de bladzijde omgeslagen hebben, maar het gaat door, elke dag.”

Haar oma was destijds bevrijd uit Auschwitz maar werd in 2018 in Frankrijk alsnog vanwege haar Jood-zijn vermoord door een moordenaar die “Allah akbar” riep. Het is niet over. Haat is erg levend! Als remedie adviseert ze: “Zoek mensen die kunnen luisteren op. Herinner mijn grootmoeder. We still have hope!”.

Markant was ook de Iraanse spreekster Nazila Golestan van de National Council of Iran for Free elections. Zij vertelt dat de confrontatie met Israël in Iran als een religieuze verplichting wordt gezien. Er is in Iran geen geloofsvrijheid meer. De antisemitische propaganda is groot. Het menselijk leven had voor de recent gedode Solameini geen waarde. Europa moest ons helpen. De Europese Unie moet maximale druk opvoeren om te voorkomen dat Iran verder gaat met nucleaire wapens. Als de huidige regering weg is, kan er een goede band ontstaan tussen Iran en Israël. Ze hebben veel gemeenschappelijk en dezelfde cultuur.

Ze laat vol trots de videobeelden zien (duidelijker dan die op de Nederlandse televisie vertoond werden) waarbij je ziet dat Iraanse studenten weigerden de daartoe aangebrachte schilderijen van de Amerikaanse en de Israëlische vlag te vertroppen.

Cor Verkade, Krakau