Terugblik bij Driekoningen…

Vandaag is het Driekoningen. De dag waarop we als het ware voor het laatst terugblikken naar het gevierde kerstfeest en waarop symbolisch de kerstverlichting weer in de dozen richting zolder gaan. Voor ons als uit het heidendom gestoorde heidenen die geleerd hebben hun vertrouwen te stellen op de God van Israël en het Licht tot verlichting van de heidenen is Driekoningen (overigens waren het geen koningen doch wijzen / astronomen / astrologen)  een belangrijk feest. Op dit helaas bij protestanten ondergewaardeerde feest vieren we immers dat de heidenen mee gaan doen in de aanbid­ding van het pasgeboren kerstkind. Tot dat moment waren het Jezus’ joodse ouders en joodse herders die Jezus aanbaden, maar in de wijzen kwamen de niet-Joden en dus de heidenen in contact met de geboren Zaligmaker en Vredevorst, waarover Simeon zo mooi gezongen had “een Licht tot verlichting der heidenen”.

Na deze eerste wijzen is het evangelie vooral na Jezus’ zendingsbevel en Paulus’ vervulling van de missie wereldwijd verspreid. De zeer blijde boodschap dat Jezus gekomen is om zondaren zalig te maken, heeft ook Europa bereikt en tot een geweldige geestelijke, sociale en culturele opleving geleid. Het evangelie verspreidde zich vervolgens wereldwijd verder. Door deze verspreiding van het evangelie wordt Jezus’ komst naar aarde jaarlijks op meer plaatsen gevierd. Hoewel wij het in Europa anders ervaren, groeit Gods Kerk over het rond der aarde gestaag. Dagelijks worden meer kerken geopend dan gesloten.

Bij de wereldwijde kerstvieringen ontbrak er het afgelopen jaar ééntje, die bij de Vrije Universiteit.

Op 20 oktober 1880 heeft Abraham Kuyper de Vrije Universiteit opgericht. Eén van de oprichtingsredenen was dat Kuyper en zijn metgezellen beoogden dat er predikanten opgeleid konden worden in de calvinistische leer die het verschil konden maken met de predikanten die van de vrijzinnig geworden theologische faculteiten aan de rijksuniversiteiten kwamen. Voorts beoogde Kuyper en de zijnen het mooie uitgangspunt dat het gehele leven onder de reikwijdte van Jezus hoorde te komen: “Er is geen terrein waarvan Jezus niet zegt: ‘Het is mijn’ “ Zij bonden de strijd aan tegen de zogenaamde neutrale wetenschap. Het project om de gehele wetenschap onder de christelijke vlag te krijgen, had veel successen. Het bundelen van veel christen-wetenschappers die bij elkaar en met elkaar op christelijke leest wetenschap gin­gen bedrijven werd rijkelijk gezegend en er ontstond een eigen specifiek christelijke weten­schappelijke wijze van analyseren van de gehele samenleving: de reformatorische wijsbegeerte met Herman Dooyeweerd als centrale man.

Gaandeweg verbreedde de Vrije Universiteit zich. 25 jaar na haar oprichting kregen de afgestudeerden aan de VU dezelfde rechten als de afgestudeerden aan de andere universiteiten.

In 1970 kreeg de VU dezelfde bekostiging als de andere universiteiten.

Regelmatig werd er vervolgens over grondslag, verschil en overeenkomsten tussen de Vrije en de overige universiteiten nagedacht.

In 2019 besloot de VU om overigens als eerste universiteit in Nederland de viering van de geboorte van de Heere Jezus, de traditionele kerstviering, af te schaffen en te vervangen door

“het Vrije Lichtjesfeest”, waarbij de nadruk moest leggen op “verbinding, op gemeenschap, op samen leven en werken in onze diverse en veelkleurige academische omgeving”.

Hoe meer een organisatie vanuit een strak beginsel of uitgangspunt is opgericht, hoe meer het pijn doet als deze organisatie dat beginsel laat varen en hoe minder bestaansrecht deze organi­satie houdt. Ofschoon ik het elke vanuit de Joods-christelijke cultuur opgerichte Universiteit gun om de geboorte van de Bron van deze cultuur zo traditioneel als mogelijk te vieren, gun ik het de Vrije Universiteit om dat zo Jezus-gericht als mogelijk te doen. De oprichting was gericht op Jezus. Er is geen enkel terrein waarvan Jezus niet zegt: “Mijn!” is het oprichtingsdevies… Dat de viering van de komst van deze Jezus op aarde bij uitgerekend de VU niet meer gevierd wordt is veelzeggend. Een volgende stap op weg naar het uitsterven van de door Joods-christelijke cultuur groot geworden west-Europese cultuur.

De oorzaak van het niet vieren is gelegen in de zogenoemde en zeer geprezen veelkleurigheid. Andere – haaks op de grondslag staande – godsdiensten zijn met vlag en wimpel binnengehaald. Aan het begin van het afgelopen jaar bleek de veelkleurigheid al onder druk te staan: de aan de VU-betrokken ondertekenaars van de Nashville verklaring (over welke verklaring nog veel te zeggen zou zijn, ware het niet dat zij niet het thema is van deze overpeinzing…) moesten vermaand worden en werd geleerd dat de uiting van die kleur aan de veelkleurige Vrije Universiteit niet getolereerd kon worden.

Aan het eind van hetzelfde jaar bleek wat de nieuwe veelkleurigheid biedt: “Vrije Lichtjesfeest” in plaats van kerst.

Juist in het afgelopen jaar werd duidelijk dat de radicale islam in Nederland oprukt en dat in die geloofsstroming (voor alle duidelijkheid: gelukkig hangen de meeste moslims in Nederland en wereldwijd niet deze stroming aan…) het verboden is om kerstwensen te doen. De knieval van de Vrije Universiteit doet vrezen dat de radicale islam (bij de gewone islam is kerstwensen en kerstfeest immers geen enkel probleem) meer invloed heeft dan de eigen oor­spronkelijke grondslag. Abraham Kuyper moest het eens weten… Hij zou zich in zijn graf omdraaien.

Bij de uitleg van de Openbaring aan Johannes legt Luther pijnlijk uit hoe heftig het verloop van de wereldgeschiedenis gegaan is met betrekking tot de zeven gemeenten in Klein Azië aan wie de Openbaring aan Johannes als het ware opgedragen is. Destijds waren het bloeiende christelijke gemeenten en “nu hebben ze de Turken”, oftewel: “nu heerst er de islam”. Op de één of andere manier lijkt ook Europa dit lot beschoren te zijn, waarbij de Europese Joods-christelijke cultuur zo vermolmd lijkt te zijn dat deze als vanzelf omvalt. Zou Jezus’ tot nadenken stemmende uitspraak “Het oordeel begint bij het huis van God” iets met deze ontwikkeling te maken kunnen hebben?

Gelukkig gaat het evangelie door met zijn wereldwijde gang tot de volheid der heidenen is ingegaan en als de laatste heiden die toegebracht moet worden het Kerstkind in zijn armen gesloten heeft, zal Jezus’ vrederijk baan breken. In die wereldwijde gang zal het nodig zijn dat het licht in Europa langzaam maar zeker uit gaat, maar wee degenen die deze afval bespoedigen en vanwege vermeende tolerantie het hoofd van de vrijheid op het blok van de intolerantie leggen. Wie tolerant is jegens intoleranten, zal blijken intolerant te zijn jegens de toleranten. Gelukkig hoeven we niet te somberen: de Heilige Geest heeft de Vrije Universiteit niet nodig, maar omgekeerd heeft de Vrije Universiteit de Heilige Geest nodig om waarlijk vrij te zijn. De Heilige Geest schrijft wegen in de tijd en laat Zich niet door vermeende politieke correctheid tegenhouden: wereldwijd groeit Jezus’ Kerk. Jammer dat het in Europa donkerder wordt, maar de Zonne der Gerechtigheid, het Licht tot verlichting der heidenen is niet te stuiten en zal tot Zijn terugkomst op aarde Zijn lichtgevende gang maken, totdat Hij zal zijn, alles en in allen! Het lied “Komt laten wij aanbidden, die Koning!” dat niet meer aan de ‘Vrije’ Universiteit mag klinken, zal dan wereldwijd gezongen het refrein zijn van de wijzen uit oosten, westen, noorden en zuiden!

Cor Verkade, Gouda